باب: في
الجنائز، ومن
كان آخر
كلامة: لا إله
إلا الله.
باب: في
الجنائز، ومن
كان آخر
كلامة: لا إله
إلا الله.
1. Son Sözü La İlahe
İllallah" Olan Kimsenin Durumu
-وقيل
لوهب بن منبه:
أليس لا إله
إلا الله
مفتاح الجنة؟
قال: بلى،
ولكن ليس مفتاح
إلا له أسنان،
فإن جئت
بمفتاح له
أسنان فتح لك،
وإلا لم يفتح
لك.
Vehb İbnü'l-Münebbih'e soruldu: "Cennet'in anahtarı La
İlahe İllallah değilmidir?'' O şöyle cevap verdi: "Evet ancak her
anahtarın mutlaka belli dişleri vardır. Belli dişleri olan anahtarı getirirsen
kapı sana açılır. Aksi taktirde her anahtarla o kapı açılmaz."
AÇIKLAMA: Buhari ve diğer bazı hadisçiler Cenazeler ile
ilgili bölümü, namaz ile ilgili olması sebebiyle namaz ve zekat arasına yerleştirmişlerdir,
Ayrıca ölü hakkında yapılması gereken yıkama, tekfin vb. işler arasından en
önemlisi cenaze namazıdır. Çünkü cenaze namazında, ölünün azaptan kurtulması
için dua etmek, özellikle de içine defnedileceği kabir azabından kurtulması
için dua etmek vardır.
Konu başlığındaki "son sözü la İlahe illallah olan
kimse" ifadesi ile Buharî, Ebu Davud ve Hakim'in Kesîr İbn Mürre
el-Hadramî aracılığıyla Muaz İbn Cebel'den rivayet ettikleri şu hadise işaret
etmiştir; Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kimin son sözü; la ilahe
illallah olur ise o kişi cennete girer."
Önemli Bilgi : Buharî, kendi şartlarına uygun olarak telkine
dair bir hadis bulamadığı için bunu gösteren şey ile yetinmiştir. Müslim, Ebu
Hurey-re'den şunu rivayet etmiştir; "Ölmekte olanlarınıza, la ilahe
illallah sözünü telkin edin’’
Zeyn İbnü'l-Müneyyir şöyle der: Bu haber (hadis), ifadesi ile la
ilahe illallah sözünü söyleyip derhal ölen veya hayatı devam etse bile la ilahe
illallah'tan başka bir şey konuşmayan kimseyi kapsar. Mefhum-ı muhalifi
açısından bakıldığında, la ilahe illallah dediği halde bunu tekrarlamadan
(önceden söylemiş olmaya dayanarak) onun hükmünün devam etmesi dışarıda kalır.
Bu kişi kötü işler yapmışsa hükmü Allah'ın dilemesine kalır. İyi işler yapmışsa
Allah'ın rahmetinin genişliği; kişinin bunu söz olarak söylemesi yahut daha
önce söylemekle yetinmesi arasında fark olmamasını gerektirir.
Tirmizî'nin rivayet ettiğine göre Abdullah İbnü'l-Mübarek'e
ölümü sırasında çokça telkinde bulunuldu. Bunun üzerine Abdullah şöyle dedi:
"Ben bir kere la ilahe illallah dediğimde, başka bir söz konuşmadıkça
bunun hükmü devam eder." Bu, Abdullah'ın bu konuda bir ayırım yaptığını
göstermektedir.
Bu ve benzer hadislerdeki "la ilahe illallah" sözü ile
kelime-i şehadet kasde-dilmektedir. Burada tevhidin yanında risaletten
bahsedilmemesi bir problem doğurmaz. Zira Zeyn İbnü'l-Müneyyir şöyle demiştir:
La ilahe illallah sözcüğü dinde kelime-i şehadet yerine geçen bir terimdir.
Vehb İbn Münebbih'in "Aksi takdirde her anahtarla o kapı açılmaz"
sözü, "tam olarak açılmaz" yahut "ilk anda açılmaz"
anlamına gelir. Bu, yaygın durum göz önüne alınarak söylenmiştir. İşin gerçeği
bu kimselerin durumu da Allah'ın takdirine kalmıştır.
İbn Mansur, hasen bir senetle Vehb İbn Münebbih'ten bu sözü
"la ilahe İllallah" İle ilgili olarak rivayet etmiştir. Vehb İbn
Münebbİh şöyle demiştir: "Amel etmeksizin dua eden kişi, yay olmaksızın ok
fırlatana benzer." Davudî şöyle demiştir: "Vehb'in bu sözü mübalağaya
yorulur. Ona Ebu Zer hadisi -yani bu konu başlığı altında rivayet edeceğimiz
hadis- ulaşmamış gibidir. Gerçek şu ki ihlaslı olarak Ia ilahe illallah diyen
kişi, dişleri bulunan anahtarı bulup getirmiş demektir. Ancak bir kimse büyük
günahlar işleyerek ve bunda ısrar ederek Ölürse bu anahtarının dişleri güçlü
olmamış olur. Onun tedavisi de uzun sürebilir."
حدثنا
موسى بن
إسماعيل:
حدثنا مهدي بن
ميمون: حدثنا
واصل الأحدب،
عن المعرور بن
سويد، عن أبي
ذر رضي الله
عنه قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (آتاني
آت من ربي،
فأخبرني، أو
قال: بشرني،
أنه من مات من
أمتي لا يشرك
بالله شيئا
دخل الجنة).
قلت: وإن زنى
وإن سرق؟ قال:
(وإن زنى وإن
سرق).
[-1237-] Ebu Zer' r.a. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den şunu rivayet
etmiştir: "Bana Rabbimden bir elçi gelerek şunu bildirdi (veya müjdeledi): Ümmetimden Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayarak ölen kişi
cennete girer.
Ebu Zer' diyor ki; Zina etse ve hırsızlık yapsa da mı? Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Zina
etse ve hırsızlık yapsa da" buyurdu.
Tekrar: 1408, 2388, 3222, 5827, 6268, 6443, 6444, 7487.
Diğer tahric: Tirmizi İman; Müslim, İman
AÇIKLAMA: 618 DE